Desde tempos remotos a costa de Dexo-Serantes estivo poboada. Proba diso son os restos de antigos asentamentos fortificados que podemos encontrar na zona. Dentro dos límites do monumento natural hai rexistrados catro castros: o castro de Subiña, o de Castromén, o de punta Roza e o de punta Torrella. O primeiro localizábase na parroquia de San Xulián de Serantes e os outros tres na de Santa María de Dexo. Excepto o de Castromén, presentan un bo estado de conservación, aínda que a vexetación que os recobre impide ver as súas estruturas. Os castros de punta Roza e punta Torrella son dous bos exemplos de castros costeiros galegos. Ambos presentan características similares: están abertos cara ao mar e localízanse sobre puntas rochosas e acantiladas que forman pequenas penínsulas. A defensa natural que lles proporciona o mar compleméntase con varias murallas concéntricas semicirculares e foxos cara ao interior do continente.

A maior parte dos castros galegos levan asociada a crenza popular de que esconden tesouros encantados gardados polos mouros. Os mouros son seres míticos que viviron nun tempo antigo. Diferéncianse dos humanos porque non son cristiáns, saen de noite e dormen de día, e viven baixo terra ou dentro das rochas. Construíron os castros e as mámoas e son os gardiáns dos tesouros encantados escondidos neles.

Dentro dos límites do espazo protexido da Costa de Dexo-Serantes podemos encontrar varias fontes e lavadoiros, como son o lavadoiro e a fonte de Canabal, o lavadoiro do río da Pedra e os mananciais de Fontenla e Fonte Ornela. Segundo crenzas populares, arredor delas existen seres míticos que gardan tesouros ou feiticeiras que lles outorgan virtudes máxicas ás augas.